Phát triển kỹ năng sống cho trẻ: Bí quyết vàng để trẻ thành công

Phát triển kỹ năng sống cho trẻ là điều tất yếu mà phụ huynh cần hướng dẫn để trẻ có thể tự tin bước vào cuộc sống, trưởng thành hoàn thiện. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp TOP 10 kỹ năng quan trọng mà trẻ cần được trang bị khi lớn lên từng ngày.

1. Kỹ năng sống là gì?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), kỹ năng sống là cá nhân có khả năng thích ứng và có hành vi tích cực, đối phó hiệu quả với những yêu cầu và thách thức của cuộc sống hằng ngày. Nói cách khác, đây là tập hợp các kỹ năng tâm lý xã hội và giao tiếp có thể giúp mọi người đưa ra quyết định có cơ sở, giao tiếp hiệu quả hơn và phát triển các kỹ năng tự quản lý bản thân. 

Sở hữu kỹ năng sống giúp mang lại cuộc sống lành mạnh 

Vì vậy, bên cạnh những kỹ năng cơ bản mà con người cần để tồn tại, sống lành mạnh và an toàn, các kỹ năng sống được thiết kế để giúp con người thay đổi quan điểm, giá trị hành động theo hướng tích cực và mang tính xây dựng.

2. Vì sao phụ huynh cần phát triển kỹ năng sống cho trẻ?

Rèn luyện kỹ năng sống sẽ giúp trẻ nhanh chóng hòa nhập với cộng đồng. Nếu không được trang bị những kỹ năng nền tảng này thì cho dù trẻ có tài năng cũng khó gần gũi và hòa nhập với môi trường xung quanh cũng như cơ hội thể hiện mình bị hạn chế.

Khi có vấn đề trong cuộc sống, học tập, nếu không có kỹ năng sống, trẻ sẽ không đủ kiến ​​thức để giải quyết hoặc lúng túng, thiếu tự tin trong cách giải quyết các tình huống thực tế.

Rèn luyện và phát triển các kỹ năng sống ngay từ khi còn nhỏ là cách tốt nhất giúp trẻ hình thành sự tự tin, trẻ sớm có ý thức tự chủ, sẽ hướng đến sự phát triển năng động, khỏe mạnh và toàn diện trong tương lai.

3. Những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình phát triển kỹ năng sống cho trẻ

Những nguyên nhân khiến quá trình phát triển các kỹ năng sống cho bé gặp gián đoạn bao gồm:

• Trẻ nhút nhát, ngại giao tiếp: Trẻ sợ hãi khi bước vào lớp, không muốn rời xa vòng tay cha mẹ. Những đứa trẻ này thường có xu hướng chơi đùa một mình, sợ thử thách và thiếu tự tin.
• Trẻ thiếu kỷ luật: Trong giai đoạn mầm non, trẻ thường đưa ra quyết định hay có những hành vi phụ thuộc vào cảm xúc. Một số trẻ sẽ có biểu hiện “mè nheo” để đạt được ý muốn của mình.Tình trạng này kéo dài sẽ ảnh hưởng đến quá trình phát triển kỹ năng sống cho trẻ.
• Trẻ thiếu tính tự lập: Sự phụ thuộc, thụ động khiến trẻ luôn trong tâm thế không sẵn sàng khi tham gia bất kỳ hoạt động gì. Vì vậy, trẻ có thể sẽ không hợp tác khi bạn hướng dẫn những kỹ năng sống.

4. 10 cách phát triển kỹ năng sống cho trẻ mà phụ huynh không thể bỏ lỡ

Không cần phải tham gia bất kỳ khoá học cụ thể nào, cha mẹ hoàn toàn có thể rèn giũa cho trẻ các kỹ năng sống ngay tại nhà. Đây là những bài học quý giá mà trẻ sẽ sử dụng trong suốt cuộc đời. Sau đây là 10 kỹ năng sống quan trọng và những bí quyết mà phụ huynh có thể áp dụng để trẻ được học hỏi tốt nhất.

4.1 Đưa ra quyết định

Trong tương lai, trẻ sẽ cần đưa ra nhiều quyết định quan trọng cho cuộc đời của mình

Đưa ra quyết định đúng đắn là một kỹ năng sống mà mọi đứa trẻ nên bắt đầu học. Trẻ có thể thực hành với những quyết định cơ bản như tất xanh hoặc tất trắng, chơi tàu hỏa hay chơi ô tô. Khi trẻ đến tuổi tiểu học, chúng có thể bắt đầu học về tác hại của những quyết định sai lầm. Để giúp trẻ kỹ năng này, phụ huynh nên đánh giá ưu và nhược điểm của quyết định đó, và sau đó để trẻ tự đưa ra quyết định cuối cùng.

4.2 Kỹ năng nấu ăn

Trẻ em cũng có thể nấu ăn. Cha mẹ có thể dạy trẻ tự làm bữa ăn sáng đơn giản như phết bơ một lát bánh mì và cách làm món salad. Thậm chí, bạn hãy để cho trẻ tham gia vào quá trình nấu ăn, chẳng hạn như rửa rau, vắt chanh hay lấy các vật dụng nấu nướng. Khi con bạn trở nên tự tin hơn vào bếp, chúng có thể tự chuẩn bị cho bữa ăn khác như học cách tự dọn đồ ăn trưa, lựa chọn thực phẩm lành mạnh, nấu một bữa ăn đơn giản trên bếp với sự giám sát của người lớn và tự lên kế hoạch cho bữa ăn của mình.

4.3 Quản lý tiền bạc

Cha mẹ nên hình thành cho trẻ tư duy không lãng phí tiền bạc

Quản lý tiền bạc là điều mà thậm chí người trưởng thành cũng gặp có khăn. Do đó, phụ huynh cần phát triển kỹ năng sống này cho trẻ từ sớm để trẻ hiểu được tầm quan trọng của tiền bạc. Ngoài ra, trẻ cũng sẽ học được cách tiết kiệm, chi tiêu khôn ngoan. Cho con bạn một khoản tiền tiêu vặt nhất định hàng tuần hoặc hai tuần một lần mà chúng phải dùng để chi tiêu. Nếu trẻ muốn mua thứ gì đó đắt hơn một chút, hãy đề nghị trẻ tiết kiệm tiền tiêu vặt để mua.

4.4 Dọn dẹp

Đôi khi, cha mẹ sẽ dễ dàng hơn khi tự mình làm mọi việc trong nhà. Song, điều này sẽ khiến bạn vô tình bỏ lỡ cơ hội dạy trẻ giữ nhà cửa sạch sẽ. Hãy phân công cho trẻ những việc làm cơ bản như dọn dẹp giường, rửa bát cũng như dạy trẻ tự dọn dẹp những món đồ chơi của mình. Thậm chí, cha mẹ cũng có thể rèn giũa cho trẻ thói quen dọn phòng định kỳ mỗi cuối tuần. Đây cũng là một cách phát triển kỹ năng sống cho trẻ vô cùng hiệu quả mà chắc chắn trẻ sẽ áp dụng khi trưởng thành.

4.5 Kỹ năng sơ cứu

Sơ cứu là kỹ năng mà bất kỳ đứa trẻ nào cũng cần được trang bị

Phụ huynh không thể luôn túc trực bên cạnh trẻ. Vậy làm thế nào để trẻ có thể tự chăm sóc bản thân trong trường hợp khẩn cấp? Cha mẹ nên hướng dẫn cho trẻ cách sử dụng những vật dụng sơ cứu cơ bản. Ngoài ra, hãy dạy trẻ cách bảo vệ sức khoẻ của bản thân. Thay vì ép trẻ ăn rau, hãy nói chuyện với trẻ về những nguy cơ sức khỏe khi ăn đồ ăn vặt và giải thích những lợi ích của thực phẩm lành mạnh.

4.6 Kỹ năng quản lý thời gian

Việc phát triển kỹ năng sống cho trẻ quản lý thời gian là vô cùng quan trọng. Qua đó, trẻ sẽ làm chủ thời gian của mình, thực hiện mọi thứ đúng kế hoạch. Bạn có thể làm điều này bằng cách mua cho chúng một chiếc đồng hồ báo thức mà chúng có thể sử dụng để thức dậy đúng giờ đến trường, thay vì bạn đánh thức chúng. Bên cạnh đó, hãy hướng dẫn trẻ phương pháp lập kế hoạch về những việc cần làm trong một ngày để trẻ có thể tối ưu hoá thời gian của mình.

4.7 Đọc bản đồ

Hướng dẫn trẻ cách dùng bản đồ để trẻ xác định phương hướng tốt hơn, hạn chế bị lạc

Mặc dù nhiều kỹ năng đã trở nên lỗi thời trong thời đại kỹ thuật số, nhưng việc đọc bản đồ vẫn là một công cụ quan trọng để xây dựng kỹ năng suy luận về không gian của trẻ em và giúp chúng hiểu về thế giới. Sử dụng bản đồ hỗ trợ trẻ nâng cao tư duy không gian, hình dung các vật thể, địa điểm, thành phố. Hãy bắt đầu bằng cách dạy con bạn cách xem sơ đồ khu phố, trường học hoặc sân chơi yêu thích của chúng.

4.8 Kỹ năng giao tiếp

Tất cả chúng ta đều đã dạy trẻ em về sự nguy hiểm của người lạ. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là trẻ sẽ không được tiếp xúc với bất kỳ ai xung quanh, chẳng hạn như thầy cô hay bạn bè. Thay vào đó, hãy dạy trẻ cách phân biệt người tốt và người xấu. Đồng thời, hãy dạy trẻ cách phản ứng khi tiếp xúc với người lạ. Nếu chúng ta không dạy trẻ điều này khi còn nhỏ, chúng có thể không phát triển các kỹ năng xã hội tích cực.

4.9 Nghi thức cơ bản và cách gọi món tại nhà hàng

Để trẻ tự đặt món giúp trẻ xây dựng sự tự tin

Nhiều nhà hàng có thực đơn bằng hình ảnh để trẻ mẫu giáo có thể khoanh tròn hoặc tô màu những gì chúng muốn ăn. Khi sự tự tin đó tăng lên, trẻ có thể giao tiếp với nhân viên nhà hàng những gì chúng muốn. Luôn nhắc trẻ cách cư xử tốt đẹp cũng như nói lời cảm ơn sau khi gọi món. Ngoài ra, hãy dạy họ cách ăn bằng dao và nĩa, cách đặt dụng cụ ăn uống sau khi ăn xong.

4.10 Tự bảo vệ bản thân

Trong cuộc sống ngày nay, an toàn là điều quan trọng hàng đầu và việc phát triển khả năng tự vệ không chỉ khiến đứa trẻ cảm thấy độc lập hơn mà còn tự tin hơn. Bất kể bé trai hay bé gái cũng cần trang bị kiến thức tự vệ cơ bản. Cha mẹ có thể xây dựng tình huống cho trẻ để trẻ thực hành cách phản ứng với kẻ bắt nạt.

Trên đây là một số thông tin về phát triển kỹ năng sống cho trẻ. Bên cạnh việc trau dồi kiến thức cho trẻ, cha mẹ cũng nên tạo điều kiện cho bé được học hỏi và thực hành các kỹ năng sống ngay tại nhà. Qua đó, phụ huynh có thể an tâm bé yêu được phát triển hoàn thiện nhất.